O Memoriali taro Holokaust e Romenge thaj Sinti an I Čehia ka ovel phravdo ko 3 fevruari 2024 berš ko  Leti, Pisk, ko than taro  ex konc logoro kote o Roma thaj Sinti sine phanle  ko vakti taro Dujto lumiakoro maribe. Palo odova odote sine farma balenge.

Ki press so sine ikerdo ko 24 novembro ki PPraga bašo plania kana  ka ovel  putardi em kobor si immportantno akava memoriali kerel sine lafi o represent e Muzeeske e romane kulturake ki Čehia kote pali konferencia simbolikane sadingje kašt.

- Avdive sadina kašta so ka oven sar lipar notacia. Aakaja veš simbolikane sikavel o viktimia tari Romani jekhin, Akaja veš simbolikane  ka sikavel sar bajrola o sadživdia e avere jekhinencar . Akava minjoriteto sine bisterdo ko vakti e dujto lumiakere maribaske em sine saste izolirime tari historia – vakergja I Jana Horvatova , direktori e Muzejeske tari Romani kultura an I Praga.

Kao oven  sadime 14.00 kašta . Po jekh sakone viktimeske, Akaja veš ka ovel than sar simboli so sine viktimia  o Roma thaj o Sintia.

- But si importantno te džanel pe so sine ko akava  than O viktimia so  sine avdive but  droma si bisterde, a akava periodi savakteske ačhola sar desavi historikani učharin vakergja o presidenti taro Parlamennti I Marketa Pekarova Adamova.

I enjato internacionalno konferencia e džuvlenge thaj Romane čhija thaj travelsia so o nakhlo kurko ikergja pe an o Skopje an I organizacia taro Konsilo Europakoro thaj o Govermento e R.Utarali Makedonia diskutiringja pe e problemenge thaj o faisalia. I resarin sine te dikhel pe si li progresi ki integracia e džuvljenge thaj Romane čhija em Travelsoa, te hulaven o džanlia thaj te notirinen o rizikoa kote ko avutnipa trubul te kerel pe buti.

„Amari savala si te kera jekh sasoitnipa savorenge , biathinale savo si o etnikumi thaj ka oven  ka hošinene pe siguritetno em ka ovel len jekh a jekh šajdipa  dži ko resursia bašo personalno buvljaripa em progresi. Sasoitnipa so integririnela , a na kerel segregacia, sasoitnipa so kerel uniba, a na kerel hulavipa ,  thaj sasoitnipa so kerel  inkluzia , a na phanlipa. Vakergja I ministerka baši socijala I Jovanka Trenčevska.

O zori so kera ko anglal džajbe e statuseske tari Romani džuvli an I Amari them, sar so vakerel I Trenečevska ikljol tari strategia e NAP e Romenge an I Makedonia sar ekstra Akcisko plani e Romane džuvljake. 

Amari savala si dopherde te len ppe konsekvence em aktivitetoa te šaj nakhel pe odoja situacia ki inklzuia e Romane čhavenge an I edukaca te šaj oven ko diveseskere centroa resarinaja te del pe lenge suporto em lenge em lengere jerienge.