Ko vakti taro holokausto , na sine salde o jaudie so sine viktimia anglal o nacistoa, trujal so ola sine targeti taro rasizmo em likvidacia taro Germancioa em olengere sojuznikoa ko vakti taro Dujto lumiakoro mariba . O Roma da sine diskriminirime em terorizirime ko vakti taro Hitleri em oleskoro paše manuša,

O nacistoa ko olengoro logoro ko Aušvic khedingje 800 romane čhaven maškar so upreder olendar 100 sine bare taro 9-14 berša ko akava dive. Sar mukhle te ovel akava?

O Roma na kamen sine e naciston. Defincia so si Rom e nacistonge sine but droma ilustririme sar so si o Jaudie ko rastikane liste taro Trinto rajho . Panda ko 1937 berš , o grupa Roma sine targeti an i Germania.

O Germancia na kergje ni hari te garaven akala ple mudaripaskere planoa.

Ko 1937 berš o d-r Robert Riter rasisto prekal medicinakoro diploma dengja presentacia ko Pariz odoleske savi si I rasno definicia e Romenge ko Rajho em ov e Romen dikhel sine sar “ asocialno”.

Ko decembro 1937 berš o Hajnrih Himler dengja dekreto te phanen pe manuša , na bašo kerde krisoskere aktoa , numa salde so si “asocialno”

Link: https://sofrep.com/specialoperations/day-1944-800-gypsy-children-gassed-auschwitz/?&utm_source=facebook&utm_medium=social-media&utm_campaign=addtoany&fbclid=IwAR0X_wTnkyRXtFB0p0F4sOHIEv10FTcWYvy4dtlJGkP5WWOzrWP4_jaXWao

O logoro Aušvic - Bireknau  (Auschwitz -Birkenau)  sine majbaro nacistikano konc logori baši masovno eliminacia e manušenge.

Arakhela pe ko south tari Polska . 50 km paščimale tari diz Krakov em 286 km tari Varšava.

O anav reslja le premal o diz Osveta (Garazi) so an i germanski čhib si Auschwitz.

Pali germansko okupacia e Polskake ko septembro 1939 berš i Osveta sine akceptirimi sar germansko teritoria thaj o anav sine irame ko Auschwitz

Ko akava konc logori sine deportirime 1,3 milionia manuša tari sasti Europa.

Majbaro kotor taro viktimia sine mudarde kana resen sine ko logori ko komore bašo plini ko Auschwitz II čhijbaja o cikloni B plini.

O aver mule taro sistemsko bokh, phari buti, egzekucia thaj medicinsko eksperimentia Mašak o mudarde sine em 19.000 Roma so sine mudarde ko juli 1944 berš.

O šerutno e logoreske Rudolf Hes ko krisiba ko Ninberg vakergja kaj ko Auschwitz sine mudarde paše 2.5 milionia manuša.

UNESCO  akava kampi ko 1979 berš notoringja le sar kulturno lumiakoro akto telal anav “Auschwitz-Birkenau –  germansko nacistikano konc logori mudaripaske"

O logoro si tromaldo tari rig e 322 divizia tari Rusko Armia ko 27 januari 1945, Ko logori sine arakhle 348.820 muršane odlea em 836.255 džuvlane so sine e viktimengere.

O dive taro tromalipa taro Aušvic o 27 januari si notirime em sar "Internacionalno dive ki memoria e viktimenge taro Holokausto".