So ulo an o 16 Maj 1944 berš? An o konc logoro Aušvic II - Birkenau, o kotor anavkerdo sar "Zigouner lager".
Nesave Roma so sine ande an o Aušvic taro nacistoa nasine kerdi lenge tortursa numa sine thanjarde an o Zigeuner Lager . Odova sine hemimo logoro kote sine čhave, džuvlja thaj murša savo re phanle an o jekh than.
O romane phanle keren sine buti sar robia opservirime taro SS trupe thaj upral lende sine kerde medicinakere eksperimentoa . O D-r Josef Mengele taro SS trupe sadistikane thaj psihopatsko pendžardo sar " Angeli meribaske" lel sine Romen majbut čhaven thaj kerel sine majperverzno eksperimentoa.
Ki rakj maškar 2 thaj 3 avgusto javinakere saatencar ko 1944 berš sae phanlen taro kampo sine mudarde an o gasno komore. Sebepi akaja pendžardi historia oficialno si notirime kaj o 2 Avgusto si Dive e Romane Holokausteske.
O Nacistoa ko jekh odova mangle te phanen logoro thaj te mudaren sa e Romen ko gasno komore but angleder ko 16 maj 1944 berš. Ko odova periodi odothe sine 6000 Roma.
An o 15 maj 1944 berš nesave informac ie ale dži ko Roma kaj o nacistoa planirinen te mudaren olen odova dive. Javvinate an o 16 maj o Roma logorašia na iklile an o gejniba thaj na šunen sine e SS stražaren.
O Roma phanle pe andre an o olengere barake . Khuvgje an o šupe lele sa o kopaščia, tovera, thaj aver sastrnale bukja lele o račke em kergje peske sar šastra te braninen pe.
O čhave khedingja bare bara. Kana o stražaria khuvgje olende andre te legaren e Romen an o gasno komore ola uštile te maren pe sa dži ko meriba. ;aren pe sine savore em čhave em murša em džuvlja.
O Aušvic nikanan angleder na sine le asavki situacia . Sine mudarde em taro duj riga.
O SS nacistoa sine an o šoko soske saste na resle te peraven akava uštipa. Daravibaja kaj šaj te oven panda but aver lengere askeria mudarde, a ko jekh te keren te ovel uštipa em an o aver logoria trujal akava ola irangje pe an i piri baza.
Odova dive an o gasno komore sine mudarde avera džene a na Roma.
O nacistia mukhle e phanle Romen te oven bokhale thaj na den len sine hajbaske.
An o 23 maj 1944 berš o nacistia dislociringje 1.500 Romen an o Aušvic I a apalo odova buteder sine legarde an o konc logoro Buhenvald.
An o 25 maj 1944 berš 82 murša sine transportirime an o konc logori Flosenburg thaj 144 terne romane džuvlja dine bičahvde an o konc logoro Ravensburg.
Pohrai taro 3000 Roma konc logorašia ačhile an o Aušvic kote majbut olendar sine čhave.
An o 2 avgusti 1944 berš o nacistia kergje i likvidacia an o gasno komore ko Sektor V trujal so odoja da rat sine uštipen. Baro respekti akale romane heroenge!
