Akana kana notirinel pe 1000 berša tari migracia e Romengiri o interes olengere historiake si majbaro. Ola an o akala milja berša resel te arakhen piro identiteto, čhib, kultura thaj tradicia trujal o bare turbulencie ko vakti taro olengiri migracia.
Aso hrvatsko informacie o Roma an i teritoria tari Hrvatska resle ko XIV veko. I romani jekhin an i Hrvatska nane homogeno: keren diferentno dijalekto thaj diferentno religiakiri akcepcia. O historikane startia e Romengiri an i Hrvatska si hari informaciencar.
Aso historikano - lingvistikano hainga šaj te anel pe konkluzia kaj o Roma si darhinalipaja tari utarpaščimali India ( Dardastan, Kjafiristan), Aso lipardo rodaripa o Roma an i teritoria tari Hrvatska liparel pe avgo drom an o Dubrovnik an o 1362 berš an o trgovsko lista, thaj odova pakjala pe kaj keren sine buti sar so si trgovia.
Tegani o "Egjipkjania" o Vlaho thaj o Vitan dengej sar zalog e zlatareske o Radan Bratoslavić ofto bare rupune kaišia. Fakti si kaj kerel pe buti trgovsko notacijaja šaj te notirinel pe kaj o Roma an o odova periodo dživdinena sine an o Dubrovnik.
Deš berša palo odova liparel pe o Zagreb kote si trgovcia, šnajderia thaj kasapia. O historičatri Ivan Krstitel Tkalčić (1840. – 1905). An o "Historikano memorialo" an o tromalo thagarutni diz Zagreb" taro 1885 berš, sar korot majbari grupa Roma avel maškar X thaj XV veko džana premal Maškarutni Europa prekal Tikni Azia thaj Utarpurabali Europa.
