Monumento bašo mule Roma ko maripa ko periodo 1939-1945 berš ko limoria taro Hietaniemi ko Helsinki si majpakjavutne jekhutno ki lumia so si vazdime sar respekto premal o Roma so lele than ko mariba.
O monumento sine barabutne kerdo taro finsko Roma thaj o veteransko organizacie thaj Nacionalno konsiloskoro ofiso bašo romane bukja RONK suportoa tari i them em i khangiri.
O umetniko Heiki Haivajoja dizajniringja thaj kergja o fundamento e monumentoske so si kerdo taro bara taro Termakoski thaj o phago tkrlako so ilustririnel o phago dromaripa. Ko bar funda si hramosardo ki finsko thaj romani čhib " Ko lipar - memoria e Romenge so mule ko mariba taro 1939-1945 berš".
Ko 1997 berš, barabutne inicijativaja taro finsko romane organizacie thaj o RONK ko Ofiso sine kerdo utsavalkeriba taro romane soldateskere veterania.
Sar organizatori e utsavalkeribaske sine o ministeri avrutne bukjenge Tarja Halonen, so ko 17 oktomvri 2003 berš sar presidento e themake thaj sine notirime akava monumento ko limoria ko Hietaniemi te šaj kerel pe notacia e romane veteranenge so mule ko vakti kana sine o maribe.
Pobuter taro 300 Roma lele than ko kontinuirimo mariba kotar so 60 olendar sine lenge dendo ordeno sar heroia.
O mariba ko jekh kergja presia e Romenge taro aver da faktoria . Upreder 30 % tari romani populacia ki Finska dživdinena sine ko regioni tari Carelia thaj sar rezultati taro mariba paše 1.000 Roma ola mukhle ple khera bizi šansa te šaj iranen pe. Palo egzistencia em te arakhen peske khera o Roma sine legarde sakote ki Finska majbut olendar bizo themakoro suporto sar o aver da manuša taro regionia tari Carelia.
